In dit blog behandel ik een vraag die we vaak krijgen: Wat kost een arbeidsconflict eigenlijk? Laten we meteen beginnen met wat er onder de streep staat. Onderzoek naar de doorlooptijden en kosten van meer dan vijftig arbeidsconflicten heeft het volgende laten zien:
- Gemiddelde kosten van een arbeidsconflict: € 27.094,-
- Gemiddelde doorlooptijd van een arbeidsconflict: 20 maanden
Bijna dertig mille… voor veel ondernemers een angstbeeld om zo’n bedrag aan een onopgelost conflict kwijt te raken. Dit zijn dan alleen nog de ‘harde’ kosten (aantoonbaar en bepaalbaar). Ook zijn het alleen de interne kosten, dus de kosten voor de organisatie/werkgever zelf. De werkelijke kosten van een arbeidsconflict kunnen nog veel hoger zijn.
Om de kosten van arbeidsconflicten in de hand te houden, moet je een goed conflictmanagement binnen je bedrijf hebben. Conflictmanagement komt echter meestal pas op de agenda als de kosten zichtbaar en meetbaar worden gemaakt. Dat moet je dus juist vóór zijn. Zo hebben steeds meer organisaties een trusted conflictmanager in huis.
Wat zijn de grootste kostenposten bij een arbeidsconflict?
Enkele conclusies uit het onderzoek:
De twee grootste ‘harde’ kostenposten zijn verzuim en exit
Bij verzuimkosten kun je bijvoorbeeld denken aan kosten van verzuimbegeleiding, tijdelijke vervanging en re-integratie. Bij exit gaat het om het prijskaartje dat aan het regelen van de beëindiging van het dienstverband hangt, de eventuele transitievergoeding (of hogere overeengekomen vergoeding), evt. niet door verzekering gedekte loondoorbetaling, verlies van expertise, e.d. En in het verlengde van de exit: kosten van werving, selectie, inwerken en (bij/om)scholing van een vervanger.
De kosten gemoeid met conflicten in de samenwerking zijn het hoogst (aanzienlijk hoger dan het bovengenoemde gemiddelde)
Er zijn allerlei soorten arbeidsconflicten. Waar het gaat om samenwerkingsconflicten bleken de kosten het hoogst te zijn.
Ook zijn de doorlooptijden bij conflicten in de samenwerking het langst
Zoals de kosten bij samenwerkingsconflicten het hoogst bleken te zijn, bleken de doorlooptijden bij die conflicten het langst.
Conclusie: slecht samenwerken op het werk is dus ontzettend duur! Het is belangrijk om als werkgever actief de verantwoordelijkheid voor het managen van conflicten te nemen en arbeidsconflicten in vroeg stadium aan te pakken.
Wat zijn ‘harde’ kosten bij een arbeidsconflict?
Harde kosten zijn kosten die aantoonbaar en berekenbaar zijn. Bij een arbeidsconflict moet je onder meer aan de volgende harde kosten denken:
- Verminderde productiviteit/opbrengst
- Tijd en kosten die het management en stafdiensten (bijv. P&O/HR) aan het conflict moeten besteden
- Tijd en kosten van extern betrokkenen (bijv. adviseurs, juristen)
- Kosten van verzuim
- Kosten tijdelijke vervanging bij verzuim
- Exitkosten (met name transitievergoeding)
- Kosten permanente vervanging (werving, inwerken, scholing/training)
- Indien geen exit, wel verzuim: reïntegratiekosten
‘Zachte’ kosten bij een arbeidsconflict zijn ook echt geld
Naast de harde kosten zijn er ook ‘zachte’ kosten. Ze heten zo omdat ze moeilijk of niet concreet te berekenen zijn. Maar ook die kosten zijn keihard voor je portemonnee. Laat je dus niet door de naam op het verkeerde been zetten. Denk bij zachte kosten bijvoorbeeld aan:
- Negatieve effecten op de prestaties van anderen
- Minder goede beslissingen
- Verdeeldheid in het team
- Vertraging of verstoring van werkprocessen
- Verlies van ervaring en expertise
- Schade aan klantrelaties
- Omzetderving
Zijn de kosten van arbeidsconflicten lager sinds de invoering van de Wet werk en zekerheid?
De genoemde onderzoekscijfers zijn alweer wat ouder doordat er nauwelijks recent wetenschappelijk onderzoeksmateriaal beschikbaar is. Sinds de invoering van de Wet werk en zekerheid (2015) laten met name de exitkosten per geval een neerwaartse trend zien, door de overstap van de ‘kantonrechtersformule’ naar de wettelijk geregelde transitievergoeding. Maar er zit wel een addertje onder het gras.
Volgens de derde voortgangsbrief Wwz van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 1 december 2016 is de gemiddelde ontslagvergoeding toegekend door de rechter bij ontbinding meer dan gehalveerd. Sinds de invoering van de Wwz werd een transitievergoeding van gemiddeld ca. € 15.000,- (ca. 0,4 maandsalaris per dienstjaar) toegekend. Daarvoor (kantonrechtersformule) lag het gemiddelde op ca. 1,2 maandsalaris per dienstjaar.
Echter:
- in de regel heeft nu iedereen die 24 maanden of meer in dienst is geweest -ook als het een tijdelijk contract was dat de werkgever niet verlengt- recht op een transitievergoeding;
- het maakt daarbij niet uit of het contract wordt beëindigd via ontbinding door de rechter, eindigt door opzegging via UWV, dan wel van rechtswege afloopt;
- ontslag via de rechter is bovendien een stuk moeilijker omdat de rechter kritischer toetst, vooral bij disfunctioneren van de medewerker.
Waren de kosten van arbeidsconflicten waarin mediation werd toegepast lager?
De cijfers uit het onderzoek laten een volmondig ‘ja’ zien:
- Gemiddelde kosten van de arbeidsconflicten waarbij mediation werd toegepast: € 3.137,-
- Gemiddelde kosten van de cases waarin geen mediation werd toegepast: € 31.087,-
Vergeleken bij de onderzochte zaken met mediation waren de zaken zonder mediation dus bijna tien keer zo duur. Uiteraard ligt dit mede aan de soort organisatie (bij het onderzoek waren dat een universiteit en een ministerie) en de aard van de kwestie.
Hoe zit het met de succeskans en de doorlooptijd bij mediation in een arbeidsconflict?
Bij mediation is de succeskans natuurlijk heel belangrijk. De succeskans bepaalt per saldo het slagingspercentage. Behalve van de aard en het stadium van het conflict en de persoon van de betrokkenen, is succes ook afhankelijk van de kwaliteit van de mediator.
Cijfers van RANDSTAD-MTC tonen bij de door hen uitgevoerde mediations in arbeidszaken een slagingspercentage van meer dan 90%. Mediation bewijst zich daar dus als een effectief en kosten-efficiënt stuk gereedschap in het conflictmanagement van bedrijven en organisaties.
Als gemiddelde doorlooptijd van een reguliere mediation bij een arbeidsconflict meet RANDSTAD-MTC bij de door hen uitgevoerde mediations 6,5 weken.
