(Eerdere versie gepubliceerd op 11 juni 2023)
Feedback, is dat rocket science? Van origine wel. Althans met een knipoog 😉 Het verhaal gaat dat de Duits-Amerikaanse psycholoog Kurt Lewin (1890-1947) -een van de pioniers van de sociale psychologie- het woord feedback aan de raketwetenschap ontleende toen hij het als eerste gebruikte in de context van communicatie tussen mensen.
Feedback wordt wel gezien als onderdeel van een bredere organisatiecultuur of teamcultuur. Veel organisaties zetten pro-actief in op het versterken van een gezonde feedbackcultuur.
Maar waarover praat je precies, als je het over versterking van de feedbackcultuur hebt? Daar gaan we even naar kijken.
Feedbackcultuur: wat is dat precies?
Definities van feedbackcultuur verschillen. En dat mag. Want als er íets is dat door mensen zelf wordt bepaald, dan is het wel hun cultuur en hoe zij die benoemen. Ook als het gaat om hun feedbackcultuur.
Het samengestelde woord feedbackcultuur vind je op dit moment ook niet in de gratis online Van Dale. Mensen bepalen het zelf. Dus als iemand je een definitie opdringt, wees dan even op je hoede.
Veel in de praktijk levende definities van het begrip bevatten allerlei kleurende aspecten om het te kenmerken. Met name dat mensen zich veilig en vrij voelen om feedback te geven en te ontvangen, en dat zij dat ook daadwerkelijk doen.
Als een niet al bij voorbaat ingekleurd begrip kun je het zien als de manier waarop mensen binnen een gezamenlijke entiteit (bijvoorbeeld een groep of team) over feedback denken en ermee omgaan.
Gesteld dát zij dat überhaupt doen. Want feedback geven en ontvangen leidt niet binnen elke groep of organisatie een erg actief bestaan.
Daar zijn allerlei redenen voor, zoals:
- Geen tijd
- Ongemakkelijk
- De ander niet willen kwetsen
- Bang voor de reactie van de ander
- Niet weten hoe je het op een goede manier doet
- De relatie niet willen beschadigen
- Wie ben ik om een ander feedback te geven
De sfeer en verhoudingen niet willen beschadigen is een veelgehoorde reden waarom men liever geen feedback geeft. Echter: ook het niet geven van feedback kan die sfeer en verhoudingen onder druk zetten, doordat dingen niet worden benoemd, die dan dus onder de oppervlakte kunnen blijven doorsmeulen.
“Hoe is de feedbackcultuur bij jullie?”
Het verschil tussen het enkele begrip enerzijds, en een interpreterende versie van het begrip anderzijds, kan al snel duidelijk worden wanneer je de simpele vraag zou stellen: “Hoe is de feedbackcultuur bij jullie?”
Die vraag veronderstelt wel dat men een feedbackcultuur heeft, maar sorteert op geen enkel verondersteld kenmerk of kleurend aspect daarvan voor.
Het antwoord kan het onderscheid soms meteen duidelijk maken. Zo zitten er tussen “Wij hebben een echte feedbackcultuur” en “Wij hebben een slechte feedbackcultuur” maar twee letters verschil, maar er ligt een hele wereld tussen.
Een paar praktijkdefinities van ‘feedbackcultuur’
Kijk eens naar deze willekeurige praktijkdefinities van feedbackcultuur, die (op mijn device, t.t.v. het schrijven van dit blog) betrekkelijk hoog scoren in Google:
- Feedback culture is an environment where individuals feel free, safe, and encouraged to share and receive feedback. (bron)
- A feedback culture is the habit of sharing, responding, and acting on feedback between employees and management. (bron)
- A feedback culture is, essentially, a workplace culture that is focused on honest feedback between employees, between employees and managers, and between managers and executives. A feedback culture is a culture where every employee feels they have the right to give feedback to another person in the organization – no matter where they may fall on your organizational chart. (bron)
- A feedback culture is a workplace environment where employees give feedback often and constructively. In other words, it’s a culture where individuals provide feedback, both positive and negative, to each other in a respectful and supportive way. (bron)
- Een feedbackcultuur is een cultuur waarin werknemers zich comfortabel voelen om met regelmaat feedback te vragen en te geven. (bron)
- In een feedback cultuur is het gebruikelijk om iemand terugkoppeling te geven over het effect van iemands gedrag. (bron)
- Een feedback cultuur is een omgeving waarin het geven en ontvangen van feedback wordt aangemoedigd en gewaardeerd. In een feedback cultuur worden medewerkers aangemoedigd om elkaar op constructieve wijze feedback te geven over hun prestaties, gedrag en resultaten. (bron)
Feedbackcultuur: kleurende aspecten als kenmerken
Opvallend is, dat in al deze definities kleurende aspecten aan het ‘kale’ begrip zijn toegevoegd.
Hieronder een aantal kleurende aspecten die in deze definities als kenmerkend of zelfs bepalend worden benoemd:
- vrij voelen
- veilig voelen
- aangemoedigd worden
- comfortabel voelen
- geven, ontvangen en vragen
- eerlijkheid
- waardering
- gerechtigd zijn
- ongeacht positie
- constructief
- respectvol
- ondersteunend
- vaak, regelmatig, gebruikelijk, gewoonte
- omgeving
- delen, reageren, handelen
Bij elkaar een heel lijstje. En dat vanuit slechts 7 van de talloze definities van ‘feedbackcultuur’ die je kunt vinden op internet…
Een gezonde feedbackcultuur
Al die kleurende aspecten geven de indruk dat men zich bij de definiëring vooral richt op wat een gezonde feedbackcultuur is. Ofwel dat men met ‘feedbackcultuur’ met name doelt op een cultuur waarin op een goede, gewenste, fijne, opbouwende, etc. manier met feedback wordt omgegaan.
Niettemin zijn er helaas ook minder gezonde, of zelfs ongezonde feedbackculturen. Denk bijvoorbeeld aan een afdeling of team waarin feedback wel degelijk tot de onderlinge communicatie behoort, maar waar die feedback regelmatig op een minder prettige, negatieve of zelfs destructieve manier wordt gegeven.
Ook zo’n onprettige feedbackcultuur valt onder de ‘kale’ definitie, ook al moet je er liefst zo snel mogelijk wat aan doen om zo’n minder gezonde feedbackcultuur weer gezond te maken.
Feedbackcultuur: wat is je doel?
Zoals altijd is belangrijk om te kijken voor welk doel men iets definieert. Bijvoorbeeld:
- wetenschappers, bijvoorbeeld om onderzoek en daaruit voortkomende bevindingen helder af te bakenen;
- gespecialiseerde dienstverleners, bijvoorbeeld om aan te geven hoe zij opdrachtgevers informatie en support op dit terrein kunnen bieden;
- managers of andere spelers binnen organisaties of teams, bijvoorbeeld omdat ze graag iets met de door hen ervaren feedbackcultuur willen doen.
HR-managers, leidinggevenden en andere professionals in organisaties schakelen regelmatig externe deskundigen in om te helpen een (gezonde) feedbackcultuur in een organisatie of team te versterken.
Een van de dingen die je daarbij met elkaar moet verkennen is, welke behoefte er bij de mensen precies leeft als ze “versterking van de feedbackcultuur” willen.
Niet iedereen pakt er eerst een handvol definities bij. Het is ook de vraag of dat zinvol zou zijn. Men zal wellicht primair een betekenis van feedbackcultuur hanteren die door de mensen om wie het gaat beleefd wordt, om er vervolgens iets mee te kunnen doen: het doel.
Bijvoorbeeld een cultuur aanmoedigen of versterken waarin men, binnen en tussen alle niveaus, op een constructieve en veilige manier feedback kan vragen, geven en ontvangen.
Stapsgewijs een open feedbackcultuur versterken
Cultuur wordt naar onze overtuiging door mensen gemaakt; deels bewust en deels onbewust. Zij vormen en dragen hun cultuur. Dat geldt ook voor een bedrijfscultuur of een teamcultuur, waarvan omgaan met feedback een onderdeel kan zijn.
Daarop inzetten is geen eendagsvlieg. Een feedbackcultuur creëer je ook niet alleen door bewustwording, methodieken en vaardigheden. Het is een proces. Het kan zich in de loop van de tijd spontaan voltrekken, of het kan een proces zijn waaraan je bewust met elkaar werkt of waarin je bewust stuurt. Stap voor stap.
Conflicten op de werkvloer snel en effectief oplossen kan bijdragen aan een gezonde feedbackcultuur binnen de werksituatie. Lukt dat niet met elkaar, en zijn er conflicten? Dan kun je daar arbeidsmediation op inzetten. Via die weg conflicten oplossen is onze passie en ons vak.
Geef een reactie